Mikil vonbrigði

Það eru mikil vonbrigði ef niðurstaða málsins verður sú að þetta mál verður tekið af dagskrá - en undirstirkar um leið sterkustu rökin fyrir því að koma á stjórnlagaþingi sem setur nýjar leikreglur fyrir íslenskt lýðræði. Alþingi getur ekki tekið ákvarðanir um grundvallarbreytingar miðað við núverandi fyrirkomulag.

Skömm sjálfstæðismanna í þessu máli er mikil. Þeir hafa nú hröklast frá völdum eftir að hafa stjórnað öllu í 18 og skilja eftir sig sviðna jörð, en finnst samt sæma að beita öllum lákúrum í bókinni til að stöðva lögfestingu á þjóðareign náttúruauðlinda og koma í veg fyrir aukna möguleika á þjóðaratkvæðagreiðslum. Það eru aum örlög flokks sem kennir sig við sjálfstæði að vera ekki við neitt hræddari en þjóð sína.

Ég hafði vonast til að Jóhanna og Steingrímur myndu neyða þá til að tala sig hása um málið fram á kosningadag, til að tryggja að fylgi þeirra verði örugglega nógu lítið á næsta kjörtímabili til að unnt verði að koma á Stjórnlagaþingi þrátt fyrir þeirra andstöðu. En kannski er það rétt sem kom fram í þinginu í gær að gríman er fallin. Ég þekki m.a.s. nokkra góða og flokksbundna Sjálfstæðismenn sem hafa ákveðið að sitja heima á kjördag af skömm yfir framgangi FLokksins á síðustu vikum.

Stjórnarskrá ekki breytt

Brandari eða yfirbreiðsla?

Þessi ummæli eins reyndasta saksóknara í efnahagsbrotamálum hljóta að kalla á spurningu sem er svolítið óþæileg fyrir síðustu ríkisstjórn og þá Sjálfstæðismenn sérstaklega sem fóru með þennan málaflokk. Hvort voru þeir menn sem ákváðu - eftir hreint ótrúlega umþóttunartíma - að hafa embættið, umsvif þess og fyrirkomulag með þeim hætti sem ákveðið var a) skelfilega einfaldir og því ekki starfi sínu vaxnir, eða b) beinlínis og vitandi vits að gera rannsóknina eins máttlitla og mögulegt er.

Ef svarið er a), þá getum við þó glaðst yfir því að þeir eru ekki lengur í aðstöðu til að ráða þessum málum og við erum a.m.k. komin með faglegan erlendan ráðgjafa - sem vonandi leiðir til þess að ráðinn verði alvöru saksóknari með alvöru reynslu við hliðina á þessum prúða pilti ofan af Skaga. Ef svarið er b), þá verður bara enn meira sem embætti hins sérstaka saksóknara þarf að rannsaka.

Gagnrýnir fámenna rannsókn

Frjálshyggjustefna með slæmum afleiðingum

Stefán Ólafsson var mjög góður á þessum fundi. Hann var kannski ekki að segja margt nýtt nema í lokin. Á valdatíma Sjálfstæðisflokksins frá 1991 til 2007 og þá sérstaklega eftir 1995, jókst ójöfnuður í landinu í þeim skilningi að þeir sem hæstu tekjurnar höfðu fengu æ stærri hlut af heildartekjunum og nærri tvöfölduðu sinn hlut. Allt í boði skýrrar og yfirlýstrar stefnu Sjálfstæðisflokksins. Þessu þarf að halda til haga í komandi kosningum; það var ekki fólkið sem brást, heldur er sú stefna sem Sjálfstæðisflokkurinn tefldi fram og sú frjálshyggjutilraun sem hann fékk að gera með íslenskt samfélag, meginskýring þeirra ófara sem íslenskt samfélag rataði í.

Samhliða æ meiri ójöfnuði í tekjum manna var skattkerfinu breytt þannig að það ýtti undir og magnaði þennan ójöfnuð þannig að þeir tekjulægstu greiddu æ hærra hlutfall af tekjum sínum í skatta og þeir tekjuhæstu æ lægra hlutfall. Þetta sýndi síðan Indriði enn betur fram á í sínum fyrirlestri. Það sem var nýtt - fyrir mig a.m.k. - var að þessi þróun stöðvaðist árið 2007 og var snúið við árið 2008 þegar Samfylkingin var komin í stjórn með Sjálfstæðismönnum. Stóra verkefnið framundan hjá jafnaðarmönnum er að leiðrétta þessa öfugþróun - alveg sérstaklega hvað varðar jöfnunarhlutverk skattkerfisins. Ég fyrir mitt leyti skorast ekkert undan því að taka á mig auknar skattbyrgðar.

Hrunin frjálshyggjutilraun

fólk = Davíð og Geir

Þetta er athyglisverð rassskelling á núverandi og fyrrverandi formanni Sjálfstæðisflokksins; þeir hefðu að ósekju mátt benda á hið augljósa að fólkið sem mest brást voru formennirnir Davíð og Geir. Davíð þó öllu meir ef marka má skýrsluna. Það er nauðsynlegt fyrir Sjálfstæðismenn að hefja eigin endurreisn á því að viðurkenna þetta og segja opinberlega. Tímasetningin er varla nein tilviljum heldur; Davíð loksins kominn úr Svörtuloftum þar sem hann hefur gert hver mistökin á fætur öðrum á stuttum ferli Seðlabankastjóra og Geir á leiðinni í veikindafrí.

En í þessu felst svolítið mikið sjálfsafneitun að segja að ekkert hafi verið rangt í stefnunni; Sjálfstæðismenn hafa haldið um stjórnartaumana síðan 1991 og á þeim tíma hefur samfélagið allt þróast á máta sem við í dag erum að endumeta því það kom í ljós að eitthvað mikið var að. Það var ekki bara að nokkrir kallar gerðu mistök og nokkrir aðrir sem reyndust of gráðugir, heldur dönsuðu alltof margir með í kringum gullkálfinn. Og Sjálfstæðisflokkurinn sló taktinn í þeim dansi. Það þarf hann að horfast í augu við og viðurkenna. Fyrr er honum ekki treystandi til að koma aftur að stjórn landsins.

Stefna brást ekki, heldur fólk

Hver springur á Sprengidag?

Springur Höskuldur á limminu og lætur undan og samþykkir að hleypa málinu áfram þannig að hægt sé að skipta út yfirstjórn lamaðs Seðlabanka?

Springur Davíð Oddsson í Kastljósi í kvöld - annað hvort úr áframhaldandi yfirgengilegum hroka gagnvart þjóð sinni eða springur hann út sem hreinskilinn stjórnmálamaður og biðst einlæglega afsökunar á því að hafa leitt nýfrjálshyggjuna til hásætis í íslensku samfélagi?

Eða springur Framsóknarflokkurinn á limminu og tilkynnir að hann ætli í stjórn með Sjálfstæðisflokknum og stjórnin sé því sprungin?

Ég er alveg að springa úr spenningi yfir hver springur fyrst

Höskuldur í háskaför

Ó vakna þú mín Þyrnirós hjá efnahagsbrotadeildinni

Atli var afar góður í Silfri Egils og málefnalegur að vanda. Sé að bloggarar eru efnislega sammála honum þótt einhverjum þyki langt um seilst að tala um útlegðardóma. En í máli hans fellst áfellisdómur yfir íslenskri stjórnsýslu og þá sérstaklega íslenska dómskerfinu, sem Egill áttaði sig ekki nægilega vel á til að slá því upp sem meginatriðinu í því sem Atli var að segja. Afhverju er ekki búið að hefja rannsókn á a.m.k. þeim fjórum málum sem Atli nefndi? Það getur vart verið önnur skýring á því en sú að embætti ríkissaksóknara sé beinlínis og að beinum eða óbeinum fyrirmælum stjórnvalda að koma sér hjá því að taka upp rannsókn á málum sem blasa við öllum að þurfi rannsókna við - þ.e. öðrum en þeim sem þar eru í forsvari. Við verðum bara að treysta því að nýr dómsmálaráðherra, sem situr m.a. í umboði Vinstri-grænna, fari nú að vekja ríkissaksóknara af þeim Þyrnirósarsvefni sem hann hefur sofið.

Ef það er rétt, að einungis eitt mál sé til rannsóknar þar, á blessaður maðurinn auðvitað að segja af sér - því öll samalögð efnahagsbrot Íslandssögunnar síðasta árþúsundið, eru sem hjóm eitt í samanburði við það sem líklegt er að gerst hafi hér síðustu átta árin. Við þessar aðstæður sem nú eru, ætti alllur mannafli ríkissaksóknara að fara í að rannsaka þá efnahagsglæpi sem framdir voru á síðustu árum og það má að skaðlausu gleyma öllu búðarhnupli og ólöglegri plönturæktun á meðan. Jafnframt ættu skattayfirvöld að geyma allar rannsóknir og allt vsk eftirlit með smáreikningum lítilla rekstraraðila og einhenda sér í að rannsaka skattsvik og umsboðssvik af ýmsu tagi sem líklegt er að hafi átt sér stað og skaðað þóðina meira en öll samanlögð skattasvik frá því landið byggðist - og er þá mikið sagt, því til byggðar var hér upphaflega stofnað af skattsvikurum sem vildu ekki gjalda skatt í Noregi. Það heitir að forgangsraða og er verkefni sem allir stjórnendur, bæði hjá fyrirtækjum og hinu opinbera, þurfa að gera; og í glæpum þá hlýtur forgangsröðunin að vera sú að fyrst beri að rannsaka hina stærri glæpi og alvarlegri og skal þá miðað við þann skaða sem af þeim hlaust. Ef mannskapur og fjárveitingar duga ekki til að komast fyrir að rannsaka allt, þá þarf að forgangsraða, rétt eins og nauðsynlegt mun reynast í heilbrigðiskerfinu, menntakerfinu o.s.frv.

Útrásarvíkingana á válista

Ný vinstristjórn boðin velkomin

Ég óska nýrri vinstristjórn velfarnaðar og gæfu til góðra verka á þeim skamma tíma sem hún hefur til starfa. Forsætisráðherrann og utanþingsráðherrarnir báðir komu vel fyrir í Kastljósinu í gærkvöldi og þetta verður líklega starfsstjórn í þeim skilningi að menn einbeita sér að margvíslegum verkefnum og störfum en verða lítið með yfirlýsingar. Ég sé að Jóhann tekur ráðuneyisstjórann með sér úr félagsmálaráðuneytinu, sem bendir til þess að hún ætli virkilega að taka til hendinni - enda fer það orð af henni að hún sé hamhleypa til verka.

Það verður gengið hratt fram en af yfirvegum - eins og sjá má af því að Jóhann byrjar á því að senda bankastjórnum Seðlabankans bréf og bjóða þeim að rýma sæti sín í góðri sátt. Eins og ég var búinn að benda á hér á blogginu tel ég að forsendur séu til að víkja a.m.k. Davíð strax úr embætti og kannski verður látið á það reyna ef hann þverskallast við að segja af sér.

Þetta er svona síðbúnar kveðjur til nýrrar ríkisstjórnar, því það fór fyrir mér eins og kannski fleirum, að þegar loksins var í augsýn ný ríkisstjórn, þá varpaði maður öndinni léttar og snéri sér að húsverkum og löngu tímabæru viðhaldi um helgina og tók bloggfrí í nokkra daga.

Fyrsti ríkisstjórnarfundurinn

Afar góðar fréttir

Það er mjög jákvætt ef umrót og þrýstingur undanfarinnar vikna fær því áorkað sem ekki hefur tekist um þriggja áratuga skeið - þrátt fyrir nokkrar tilraunir - að ráðast í að semja nýja stjórnarskrá frá grunni. Meginástæðan er sú að stjórnmálamennirnir sjálfir hafa ekki getað komið sér saman um nýjar leikreglur. Þess vegna er svo mikilvægt að settar verði nýjar leikreglur af hæfu fólki sem valið er sérstaklega til þess verkefnis - og það má ekki vera hið sama fólk og tekur þátt í hinum pólitíska leik. Því er mikilvægt að Alþingi geti ekki stöðvað þá stjórnarskrá sem slíkt þing leggur til - ef þjóðin er hinni nýju stjórnarskrá sammála. Jafnaðarmenn í öllum flokkum verða nú að leggjast á eitt um að útfærslan verði þannig að núverandi ójöfnuður atkvæða komi ekki í veg fyrir að Ísland eignist nýja stjórnarskrá.

Samþykkja stjórnlagaþing

Dýr verður Davíð allur

Maður treystir því að ný ríkisstjón - ef áætlanir allar gagna eftir - verði fljót að hreinsa til í Seðlabankanum og setji þá ekki fyrir sig mögulega eftirmála. Í 26. gr. laga um réttindi og skyldur starfamanna ríkisins segir svo um lausn frá embætti - þeirra sem skipaðir eru sem embættismenn:

"Rétt er að veita vembættismanni lausn um stundarsakir ef hann hefur sýnt í starfi sínu ... vanrækslu, ... vankunnáttu eða óvandvirkni í starfi, hefur ekki náð fullnægjandi árangri ... eða athafnir í því eða utan þess þykja að örðu leyti ósæmilegar, óhæfilegar eða ósamrýmanlegar því emb ætti sem hann gengir." Þetta er hægt að gera strax á fyrstu klukkustund nýrrar ríkisstjórnar og ætti í raun að vera fyrsta verk Jóhönnu Sigurðardóttur.

Lögin mæla svo fyrir um að þegar mönnum hefur svo verið veit lausn um stundarsakir, þá beri að setja upp þriggja manna nefnd sérfróðra aðila um stjórnsýslu. Kæmi þar vel til greina að fá erlenda sérfræðinga til starfa og ráðgjafar. Þegar sú nefnd væri loks búin að skila af sér - verður hvort heldur sem er væntanlega búið að breyta lögum um Seðlabanka þannig að þar sé einn bankastjóri sem hafi sérþekkingu á bankamálum og hagstjórn og því verði Davíð sjálfkrafa vanhæfur.

Það væri síðan bara hið besta mál ef Davíð færi í mál við ríkið til að krefjast skaðabóta - sama þótt hann myndi vinna það mál og þótt bætur yrðu háar, þá er það hjóm eitt við það sem þessi maður hefur kostað íslenskt samfélag; hvort heldur sem bankabarónarnir hafa rétt fyrir sér og hann klúðraði öllu í október eða fyrir það að hafa leitt hér til öndvegis græðis- og einkavinavæðingu sem er orsök þessar bólu sem sprakk svo illa í andlitið á okkur.

Davíð undir væng Ögmundar

smá klapp á bakið ... á mbl.is

Þetta er fín þjónustu hjá ykkur á mbl.is og ég er ekki hissa á að margir nýti sér hana. Í þessu afar óvenjulega ástandi sem verið hefur síðustu vikur hafið þið staðið ykkur vel og þetta form - þ.e. 2-4 mínútna fréttir stuttu eftir að þær gerast - henta afar vel þegar um hraða atrburðarás er að ræða. Ég vona að þið getið haldið þessu áfram.

Sjónvarpsfréttir mbl.is vinsælar